بازنده دوئل دانشگاههاي دولتي و آزاد رشيد غريبي اندبيلي هشتم آبان ماه سال گذشته دکتر احمدي نژاد در جمع مردم پيشواي ورامين با انتقاد از افزايش شهريه دانشگاه آزاد، آشكارا تهديد کرد که اگر شهريهها کاهش نيابد، با تصميمي انقلابي درباره دانشگاه آزاد، همه ملت را خوشحال خواهد کرد.
اظهارات رئيس جمهور در شرايطي مطرح ميشد كه هزاران دانشجوي اين دانشگاه كه در تهيه شهريههاي كلان درمانده بودند، از اين وعده رئيس جمهور خوشحال شدند. اما با بيتفاوتي دانشگاه آزاد نسبت به اين تهديد، رئيس جمهور در اواسط آبان ماه به پنج نفر از اعضاي شوراي عالي انقلاب فرهنگي مأموريت داد اساسنامه جديدي براي دانشگاه آزاد اسلامي تهيه كنند.
استدلال رئيس جمهور براي تهيه اساسنامه جديد، اين بود که از هفت نفر هيأت مؤسس اوليه، پنج نفر فوت کرده يا استعفا دادهاند و عملا دو نفر، يعني آقايان هاشمي و عبدالله جاسبي به جاي هيأت مؤسس تصميم ميگيرند و در ادامه در اول آذر ماه، هاشمي رفسنجاني که براي افتتاح کتابخانه واحد نجف آباد دانشگاه آزاد اسلامي به اين شهر رفته بود، با دفاع از عملکرد دانشگاه آزاد اسلامي گفت: اميدوارم شر آنهايي كه ميخواهد دانشگاه آزاد را تضعيف کنند، کوتاه کنيم.
سرانجام در سوم بهمن ماه، شوراي عالي انقلاب فرهنگي با پذيرش اين استدلال که اصلاحيه دانشگاه آزاد بايد به وسيله هيأت مؤسس تدوين شود، بررسي و تصويب اساسنامه تهيه شده توسط کميته پنج نفره را از دستور خارج کرد و پيشنهاد هيأت مؤسس دانشگاه آزاد اسلامي مبني بر اضافه شدن آقايان حبيبي، حسن خميني، ولايتي، محسن قمي و جعفر توفيقي را بررسي و به جز نفر آخر، به اين درخواست پاسخ مثبت داد.
سرانجام دکتر محمود احمدي نژاد به عنوان رئيس شوراي عالي انقلاب فرهنگي با امضاي ابلاغ عضويت آقايان حسن حبيبي، سيد حسن خميني، محسن قمي و علي اکبر ولايتي در هيأت مؤسس دانشگاه آزاد، علي الظاهر تصميم انقلابي خود درباره دانشگاه آزاد اسلامي عقب نشيني کرد. به هر حال پس از ماهها سكوت و بيتحركي ظاهري، سخنگوي دولت در يك اظهارنظر رسمي، اعلام كرد: دولت ديگر در كار دانشگاه آزاد دخالت نميكند و اين تصميم دولت را ناشي از فشارهاي داخلي مقامات به دولت دانست؛ ظاهرا ديگر دولت در كار دانشگاه آزاد دخالتي نداشته و به اصطللاح بيخيال آن شده است.
اما آيا واقعا چنيين بوده و در برابر دانشگاه آزاد اسلامي و تضعيف آن هيچ كاري انجام نداده است؟! آيا دوئل دولت با دانشگاه آزاد به سود دانشگاه آزاد به پايان رسيد و دولت به راحتي عقب نشست؟ تحليلهاي برخي مطبوعات، حكايت از همين داشت، اما واقعيت چيز ديگري است.
اگر در اين مدت، نگاهي موشكافانه به عملكرد نظام آموزشي دولتي بيندازيم، خواهيم ديد دولتي كه به ظاهر، خود را از صحنه تقابل با دانشگاه آزاد اسلامي كنار كشيده، كارهايي كرده است كه آثار زيانبار آن در سالهاي نه چندان دور، به خوبي خود را نشان خواهد داد و آن هم كم مايهاي در كيفيت نظام آموزشي كشور است كه دانشجويان آن را فرا ميگيرند. آمارهاي رسمي نشان ميدهد در اين مدت به ظاهر سكوت دولت درباره دانشگاه آزاد اسلامي، به يك باره حجم ورودي به دانشگاههاي دولتي و پيام نور چندين برابر شده و اين در حالي است كه ملاكهاي علمي پذيرش دانشجو در نظام آموزشي در يك سال گذشته، بسيار پايين آمده.
كافي است به آمارهاي پذيرش دانشجو در دانشگاههاي كشور نگاهي بيندازيد و رشد آن را با رشد امكانات آموزشي مقايسه كنيد. به نظر ميرسد دولت براي مقابله با دانشگاه آزاد به جاي اقدام انقلابي دست به اقدام ديگري زده و با طراحي نرم افزاري از اهرمي استفاده ميكند كه البته به شدت مورد استقبال جامعه قرار گرفته است و آن هم علم كردن دانشگاه پيام نور و افزايش ظرفيت اين دانشگاهها و نيز دانشگاههاي شبانه است.
همان گونه كه ميدانيم سطح علمي اكثر واحدهاي دانشگاه آزاد با دانشگاههاي سراسري دولتي اختلافي واضح دارد و از اين رو معمولا دانشجوياني كه در دانشگاه آزاد اسلامي تحصيل ميكنند، افرادي هستند كه از ورود به دانشگاه سراسري بازمانده و به دانشگاه آزاد سرازير شده و با پرداخت هزينههاي نسبتا بالا در آنجا تحصيل ميكنند. كه اين خود جدي ترين انتقاد از دانشگاه آزاد بوده و تاكنون هم ادامه دارد، اما به نظر ميرسد دولت با برنامه ريزي خود، راه اين عده را از دانشگاههاي آزاد به سمت دانشگاههاي پيام نور و شبانه كشانده و با گسترش بدون پشتوانه علمي كافي دانشگاه پيام نور و واحدهاي آن و ايجاد ظرفيتهاي بسيار بالا در دورههاي فراگير، عملا بخش چشمگيري از مخاطبان و دانشجويان مستعد دانشگاه آزاد، را به دانشگاههاي پيام نور سرازير ميكند و از مزيتهاي بسيار و چشمگير كه در ظاهر در دانشگاههاي پيام نور وجود دارد، از جمله حضور نيافتن در سر كلاسهاي درس و شهريه ناچيز و دادن امكانات مساوي با دانشگاههاي دولتي به اين دانشجويان، بخش زيادي از دانشجويان را به خود جذب ميكند.
برخي معتقدند اين روند باعث افت شديد در نظام آموزشي خواهد شد، و تا بدان جا پيش رفت كه رئيس دانشگاه پيام نور در سال تحصيلي جديد، در يك خبر تبليغاتي اعلام نمود: خبر خوش آموزشي دولت پذيرش همه شركت كنندگان در دانشگاه پيام نور بدون توجه به رتبه علمي آنهاست و از سوي ديگر، در حوزه فراگيري اين دانشگاه نيز با ظرفيت فوق العاده بالايي روبه رو شد. كافي است گروهي از كارشناسان بيطرف و خبره با تشكيل گروههاي كاري، سطح علمي كساني كه در بخش تكميل ظرفيت در هر سه بخش دانشگاه پيام نور، سراسري و آزاد اسلامي تحصيل مي كنند را بررسي كرده تا به پيامدهاي روندي كه به نام گسترش ظرفيت نظام آموزشي كشور مطرح شده، پي ببرند.
اگر در كارنامه كنكور پذيرفته شدگان تكميل ظرفيت نگاهي انداخته شود، خواهيد ديد شمار چشمگيري از همين پذيرفته شدگان در چندين درس، نه تنها نمره خوبي نگرفتهاند، بلكه درسي را با نمره منفي پاس كرده كه البته جزو پذيرفته شدگان به دانشگاهها راه يافتهاند.
بايد گفت تحصيل و به دست آوردن علم و دانش، حق هر ايراني و جوان مستعدي است كه در جامعه ما زندگي ميكند، اما بايد شأن و منزلت علم و دانش نگه داشته شود و در كنار بالا بردن سطح كمي افراد، به كيفيت علم نيز توجه شود، چراكه گسترش مدرك بدون علم، براي هر جامعه فاجعه به بار خواهد آورد. و نكته پاياني اين كه فارغ از درگيري فرسايشي بين نظام آموزشي دولتي و آزاد و رقابت اين دو براي بيرون كردن ديگري، دور رقابت نتيجهاي جز ايجاد فاجعه در كيفيت نظام آموزشي در بر نداشته و اين درگيري ناخواسته قدرت، به ضرر علم در ايران به پايان خواهد رسيد.